Het is 1957 en in het holst van de nacht sluipen in het pikkedonker kleine groepjes mannen over de bospaadjes die van Nederland naar België voeren. In hun pungels – grote tassen – de smokkelwaar: 25 kilo boter. De pungelaars zijn op hun hoede voor de douaniers die overal op de route op de loer liggen. Zij hebben natuurlijk geen Toyota GR Yaris met rally-genen tot hun beschikking. Wij wel.
Romantiek
Suiker, gedestilleerd, rookwaar, vee, koffie, juwelen. Alles wat los en vast zit wordt gesmokkeld in de grensstreek tussen Nederland en België. De smokkel is bedoeld om de moeilijke leefomstandigheden in de grensstreek te verzachten en is nog kleinschalig en vriendelijk te noemen. Als boter het meest winstgevende smokkelproduct in de geschiedenis wordt, verandert de smokkel. Een gevecht tussen smokkelaars en douaniers wordt in de diepe nacht uitgevochten op de vele smokkelroutes. Eerst werd de smokkelwaar in pungels vervoerd, later werden dat gepantserde auto’s. Ondanks de verharding wordt de botersmokkel beschouwd als de meest romantische misdaad uit de Nederlandse geschiedenis.
Het vette goud
In de jaren vijftig kost een kilo boter in Nederland drie gulden, in België is dat twee keer zoveel. Door het prijsverschil en de bijkomende importbelemmeringen die er zijn, zien mensen in de grensstreek een mogelijkheid om een flinke cent bij te verdienen. De pungels worden vervangen door grote Amerikaanse auto’s waar ze soms 1.500 kilo boter per nacht mee over de grens smokkelen. Maandelijks wordt naar schatting een miljoen kilo boter de grens over gesmokkeld. In de jaren zestig verliest het vette goud aan waarde en stappen de smokkelaars over op illegaal gestookte jenever.
Vroeg uit de veren
Wij starten onze route niet in het holst van de nacht, maar in de vroege ochtend bij grenspaal 23 op de grens tussen de gemeente Voeren en Nederland. Als gevolg van het traktaat van Maastricht van 8 augustus 1843 werden deze palen langs de Belgisch-Nederlandse grens geplaatst. Over bospaadjes en slingerweggetjes rijden we door een omgeving die rijk is aan historie. Eigenlijk is iedere willekeurige route rond de grensstreek een genot. Er is dan ook geen betere auto denkbaar voor onze trip deze dag: de 280 pk sterke GR Yaris, een bommetje met rallygenen.
Van de gebaande paden
Niet alle paadjes van de smokkelroute zijn begaanbaar met een auto. Zelfs niet met onze compacte vierwielaandrijver. Als je de volledige route wilt ervaren zijn er talloze wandel- en fietsroutes in dit gebied. Wij zetten onze reis met de GR Yaris voort en komen door talloze gezellige en pittoreske dorpjes en stadjes. We kijken onze ogen uit bij het zien van de indrukwekkende kerken, monumentale landhuizen en de vele gekleurde huizen. Als we door dunbevolkte gebieden rijden komen we door betoverende bossen en glooiende, groene landschappen die de grensstreek zo kenmerken.
Apple CarPlay
Smokkelaars deden het vroeger met kennis van de bossen en haast onvindbare grensovergangen, wij hebben hulp van het scherm in onze GR Yaris. Apple CarPlay schotelt ons een prachtige route voor. De wegen lijken soms haast oneindig door te lopen, zonder gehinderd te worden door drempels of andere verkeersremmers. De krachtige GR Yaris voelt zich hier geweldig op zijn gemak en we wanen ons soms in een heuse rally-stage. Het is bijna niet te bevatten hoe weids alles in deze regio is en het is soms zoeken naar de balans tussen ‘uitdagend rijden’ en ‘genieten van de omgeving’.
GR Yaris
Het kan zijn dat die balans met een andere auto iets makkelijker te vinden is; de GR Yaris nodigt namelijk ontzettend uit tot plezier maken. De 1.6 driecilinder perst er 280 pk uit en brengt dat via een automatische versnellingsbak, die speciaal voor de GR werd ontwikkeld, over op de vier wielen. Niet alleen veilig, maar ook eindeloos vermakelijk, waarbij de Toyota zich geregeld gedraagt als een achterwielaangedreven auto met bijbehorende beginnende glijpartijen. Ga je wel de grens over, dan staan er diverse hulpsystemen paraat. Maar toch: weinig auto’s bieden deze hoeveelheid rijplezier.
Geen schaapskleren voor deze wolf
Het zal misschien niet iedereen direct opvallen, maar als je het eenmaal ziet is er geen ontkennen meer aan: de GR Yaris is een krachtpatser. De GR Yaris is maar liefst 14 centimeter breder dan de normale Yaris en dat is meer dan duidelijk te zien aan de carrosseriedelen. Sowieso is de GR Yaris een uniek model: het is de enige driedeurs Yaris. Alleen de koplampen, spiegels en antenne zijn uit te wisselen met de reguliere Toyota Yaris. Ook het speciale dashboard is alleen in de GR Yaris te vinden.
Koffie bij een stuwdam
Na Gulpen buigen we af om een bezoekje te brengen aan de imposante Vesderstuwdam, die in 1950 in gebruik werd genomen. Het meer van Eupen is het stuwmeer met het grootste (drink)waterreservoir van België. De dam is 410 meter lang en 66 meter hoog. Er is een bezoekerscentrum, een klimtoren en er zijn talloze wandel- en fietsroutes rondom het meer. Op een groot terras heb je mooi uitzicht over het stuwmeer. We nemen een verse wafel met warme kersen, heerlijk. Niet te veel eten en drinken: er volgen nog heel veel leuke dorpjes!
Nederland, België, Duitsland
Met gevulde buiken en goede zin vervolgen we onze roadtrip. We genieten van de schilderachtige routes vol met kleine kapelletjes en knusse huisjes, voorzien van enorme plantenbakken met kleurrijke bloemen. Bij het verlaten van België komen wij langs Vaals met natuurlijk het welbekende Drielandenpunt. Hier vind je een overvloed aan eetgelegenheden, maar als je een stukje verder doorrijdt kom je een verborgen parel tegen achter het museum van Vaals en op loopafstand van Kasteel Vaalsbroek, namelijk de Zwarte Madonna. Gezeten op antieke bidstoeltjes kun je hier genieten van de welbekende Limburgse vlaai of van typisch Limburgs zuurvlees.
De eindstreep in zicht
We verlaten België en zien de omgeving veranderen. De wegen binnendoor naar Maastricht blijven rally-waardig. Haarspeldbochten en heuvels volgen elkaar in vlot tempo op. Via de fijnste bochten komen we langs diverse mooie stadjes, zoals Gulpen: bekend om de bierbrouwerij, de gezellige verwarmde terrassen en knusse winkeltjes. We rijden naar Maastricht, onze finishlocatie. Als we de GR Yaris parkeren bij het hotel kijken we nog even om. Wat hebben we mazzel dat niemand onze kofferbak met smokkelwaar, zoals boterkoekjes, Belgische chocolade en wat speciaalbieren ontdekt heeft. Onze gevulde pungels zijn echter volledig voor eigen gebruik.
Informatie over de route
Wij reden een route van zo’n 145 kilometer, die begint bij Grenspaal 23 en eindigt op het Vrijthof in Maastricht. Ga uit van een rijtijd van ongeveer 4 uur, exclusief de stops voor lunch en koffie. Onze route hebben we opgeslagen Via de app ‘MyRoute-App’ kun je de route niet alleen zien, maar ook rijden via de navigatie. Veel plezier!
